MADDENİN HAL DEĞİŞİM
KAZANIMLARIMIZ :
F.5.4.1: MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ
F.5.4.1.1: Maddelerin ısı etkisiyle hal değiştirebileceğine yönelik yaptığı deneylerden elde ettiği verilere dayalı çıkarımlarda bulunur.
Sıvıların her sıcaklıkta buharlaştığı fakat belirli sıcaklıkta kaynadığı belirtilerek buharlaşma ve kaynama arasındaki temel fark açıklanır.
Maddenin 3 hali vardır.Bunlar katı,sıvı ve gaz halidir.Bu üç halin birbirine dönüşümüne ise ''HAL DEĞİŞİMİ'' denir.Maddenin hallerinin sayısı üç iken birbirine dönüşümleri daha çok çeşitlilik gösterir. Hal değişimleri şu şekildedir:
- Erime
- Donma
- Buharlaşma
- Yoğuşma(yoğunlaşma)
- Kırağılaşma
- Süblimleşme
ERİME
Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesi olayına denir. Erime olayı gerçekleşmeden önce katı haldeki maddenin tanecikler arası boşluğu daha az iken,erime olayı gerçekleştikten sonra tanecikler arasındaki boşluğun arttığı bilinmektedir. Günlük hayattan örnek verecek olursak yemek yaparken kullandığımız katı yağı ocağa koyduğumuzda ısı alarak sıvı hale geçmesi erime olayı örneğidir.
DONMA
Sıvı bir maddenin ısı vererek katı hale geçmesi olayına denir.Sıvı halde iken tanecikler arasındaki boşluğu fazla olan maddenin, donma olayı gerçekleştikten sonra tanecikler arasındaki boşluk azalır.Günlük hayattan örnek verecek olursak buzluğa koyduğumuz sıvı haldeki maddenin bir süre sonra donarak katı hale geldiğini gözlemleriz.
BUHARLAŞMA
Sıvı bir maddenin ısı alarak gaz hale geçmesi olayına denir.Bir madde ısı aldığı zaman tanecikler arasındaki boşlukları artmaktadır.Buharlaşma olayında da gaz hale geçen sıvının tanecikler arasındaki boşlukları artar.Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir.Yaşantımızdan örnek verecek olursak yağmur sonrasında ıslanan yolların bir süre sonra kuruması buharlaşma örneğidir.
YOĞUŞMA (YOĞUNLAŞMA)
Gaz haldeki bir maddenin ısı vererek sıvı hale geçmesi olayına denir.Gaz halden sıvı hale geçen maddelerin tanecikleri arasındaki hareket azalır. Yaprakların üzerindeki çiy taneleri ve kışın pencere camı kapalı iken camda su damlaların oluşması gaz halden sıvı hale geçişin birer örnekleridir.
SÜBLİMLEŞME
Katı haldeki bir maddenin ısı alarak doğrudan gaz hale geçmesi olayına denir.Katı halden gaz hale geçen maddenin tanecikleri arasındaki boşluk artar. Kıyafetler arasına saklanan naftalinin sıvı hale geçmeden direkt gaz hale geçmesi süblimleşme örneğidir.
KIRAĞILAŞMA
Google slaytlar videoyu desteklemediği için videoyu buradan izleyebilirsiniz.
